Huset med utsikt og vidsyn

Guds ord er truverdig og hans lovbod er evige, dei står alltid fast.

Salme 119,152 Av dine lovbod har eg lenge skjøna at du har grunnlagt dei for evig.

Når David seier at han har lenge skjøna at Herrens lovbod står fast for evig, så forstår vi at det er noko han har lært tidleg i livet. BGO seier frå gammal tid og Sepuaginta seier frå byrjinga. David hadde alt frå sin barndom lært Guds lovbod og vitnesbyrd å kjenna. Ut frå kjennskapen til Guds ord kunne han forstå at alt som kjem frå Guds munn har ein evig karakter fordi Gud sjølv er evig.

Gud er nær og hans bod er alltid gode!

Salme 119,151 Herre, du er nær, alle dine bod er sanning.

David har nett sagt at dei som jagar han er i hælane på han. Han er omringja og forfølgd av fiendar som ikkje bryr seg om Guds ord. Det var inga lett situasjon han var i. Likevel er han trygg, for han veit at Herren er nær. Det er fantastisk å vita at Herren er nær når alt omkring oss er vondt og vanskeleg. Om fienden er nær, er Herren nærare. Om motstandarane er mektige og skremmande, er Herren sterkare og større.

Anklagaren pustar oss i nakken!

Salme 119,150 Dei som skamlaust jagar meg, er nær, dei er langt borte frå di lov (Strong 8451).

På ny skildrar David den farlege situasjonen han er i. Vonde menneske jagar etter han i vondskap. Dei er i hælane på han. Han høyrer at dei er rett bak han, dei er nær. Dei er skamlause i si forfølging og dei held på å fatt i han. Desse skamlause fiendane hans har inga samvit for dei er langt borte frå Guds lov. Det er jo slik i dag også at dei som vender seg bort frå Guds ord vender seg mot dei som held fast på Guds ord.

Høyr mi røyst - gje meg liv!

Salme 119,149 Høyr meg i di miskunn, Herre, gjev meg liv etter dine lover!

Høyr mi røyst, seier David på hebraisk. Dei fleste av oss finn det nyttig å bruka stemmen vår når vi ber. Det er vanskeleg å halda fokus og å vera uthaldande i bønn om vi ikkje bruker røysta vår. Eg liker ofte å kunna ropa høgt når eg ber og difor finn eg ein plass der ingen høyrer meg eller blir forstyrra når eg roper til Gud. Det er sjølvsagt ikkje slik at det er stemmebruken som avgjer om vi får bønnesvar. Gud høyrer dei stillaste bønne frå vårt hjarte og heldigvis blir han ikkje skremd av våre høge og intense bønnerop.

Dag og natt kan vi stiga fram for Gud

Salme 119,148 Med auga opne går eg inn i kvar nattevakt for å grunda på ditt ord.

David ber ikkje berre tidleg om morgonen. Det ser ut som om han ber heile døgnet. Han har fellesskap med Gud gjennom heile dagen, men har også sine faste bønnetider tre gonger om dagen. Vi kan ha fellesskap med Gud og samtala, be og sukka til han gjennom alt vi møter i livet, men det er også godt å ha ein fast rytme i bønnetidene våre. Det eine utelukkar ikkje det andre, men heller styrkjer kvarandre.

I nattevaktene, når han vakna om natta, snudde han seg ikkje berre rundt for å gå tilbake til søvn, men ville heller be og grunda på Guds ord. Å bruka tid med Gud er alltid verdifullt. Å be og grunda på Guds ord er ein god måte å ha fellesskap med Gud på. Då tar vi åndeleg næring til oss og blir styrkja i trua. Å dagleg næra oss av det ordet som skaper tru er svært viktig for vår åndeleg vekst og utvikling.

To viktige bønnevanar

Salme 119,147 Før morgonen renn, ropar eg. Eg ventar på ditt ord.

David held fram med å fortelja oss om bønnelivet sitt. For tredje gong på rad seier han at han roper til Gud om hjelp, det vil seia at han ber heilhjarta, inderleg og med stor iver. Så nemner han to ting som hjelper han til å vera uthaldande og brennande i bønnene sine:

Frels meg så eg kan gjera din vilje!

Salme 119,146 Eg ropar til deg, frels meg så eg kan halda dine lovbod!

På ny understreker David at når han ber, roper han til Gud. Han ber inderleg og med brennande iver. Han er fokusert og ber med heile sitt hjarte til Herren. Det er viktig for han å få fram at han ber til Herren åleine og ingen andre. «Eg roper til deg!» Berre i håp til Gud kan sjela finna kvile. Gud er vår trygge berg og borg, han bergar oss frå alt det vonde.

Heilhjarta bønn

Vi har no kome til den nittande bolken i Salme 119. No startar alle åtte versa med den hebraiske bokstaven QOF. Denne bolken fortel David om sitt bønne- og andaktsliv og ber om utfriing frå dei vonde tinga han opplever. Den som har brukt tid åleine med Gud i bønnerommet vil få oppleva at Gud er med han i eldomnen. I denne bolken får vi vita korleis David bad, kva han bad om, når han bad, kor lenge han bad, og kva som hende som svar på bønn.

Guds ord er alltid rett

Salme 119,144 Dine lovbod (Strong 5715) er alltid rette. Gjev meg skjøn så eg kan leva!

Rettferda i Guds vitnesbyrd varer evig. Guds lovbod er alltid rette for dei er eit uttrykk for Guds evige rettferd. Guds ord er alltid sant og rett. Guds lov er alltid god. Alle lover og bod finn si oppfylling i kjærleiksbodet om å elska Gud og våre medmenneske. Kjærleiken oppfyller alle Guds lovbod.

Korleis kan vi takla ytre strid og indre angst?

Salme 119,143 Naud og trengsle har kome over meg, men eg frydar meg over dine bod.

Mykje kan seiast om menneskelivet på både godt og vondt, slik David gjer i dette verset. Han har det vondt og vanskeleg for naud, fortviling og trengsle har kome over han. Det kan vera ytre omstende som plagar han, eller vondskapen frå motstandarane hans, eller det kan vera hans eigen indre konflikt han strever med. Det vi veit er at han på ein måte er fanga og plaga av uro og fortviling. Dei urolege kjenslene og tankane trengde seg inn på han.

Guds rettferd er alltid rett

Salme 119,142 Di rettferd er alltid rett, di lov (Strong 8451) er sanning.

Dette korte verset inneheld ei djup og stor rikdom. Fordi Gud er rettferdig er hans rettferd ei evig rettferd. Bibelen gjev oss innsikt i Guds rettferd, korleis han dømmer og verdset, kva han seier er rett og galt, godt og vondt. I våre dagar er det mange røyster som vil relativisera, privatisera eller til og med kasta Guds rettferd på den historiske skraphaugen. Dette har vi inga rett til å gjera. Vi kan ikkje setja oss til dommar over Gud. Det er både opprør og hovmod. Slikt vil ikkje sleppa unna Guds dom.

Ikkje lat fordommar mot din unge alder hemma deg!

Salme 119,141 Eg er ung og forakta, men eg gløymer ikkje dine påbod (6490).

Tenk over det David her seier når han skriv denne fantastiske salmen på 176 vers der han utrykkjer sin kjærleik til Guds ord. Eg er ung og forakta, seier han. Når vi les denne salmen kunne vi tru at David har kome langt opp i åra, men han er berre ein ung mann. Han har ikkje vunne seg eit namn enno, men er forakta og sett ned på. Han er nok ikkje den einaste unge som har opplevd forakt på grunn av ung alder. Difor formanar Guds ord oss om å ikkje mista motet og la nokon sjå ned på oss på grunn av vår alder, men heller vera eit førebilete for alle dei kristne i ord og gjerning, i kjærleik og tru, i ånd og reinleik (1 Tim 4,12).

Eg kan minnast at eg som ung forkynnar høyrde folk seia bak ryggen min: «Den unge jyplingen, kven trur han at han er? Kva røynsle har denne unge jyplingen som gjer at vi skal høyra på det han seier? Berre vent til han blir gammal og røynd, då vil tonen få ein annan lyd.» Eg var berre 19 år då eg begynte å reisa og forkynna, men eg møtte slike haldningar mest heilt til eg hadde fylt 40 år! Dessverre kan unge menneske møta mange fordommar frå folk som har nokre fleire år på nakken. Desse fordommane hjelper ingen. Unge menneske må få ære og respekt for den dei er og den trua dei ha på Guds ord.

Vi har mykje å læra av David si haldning. Han tykte synd på dei som hadde gløymd Guds ord, og han let seg ikkje kua av dei eldre. Eg er ung og forakta, men har ikkje gløymd dine påbod, seier han, med klar henvisning til dei som er eldre enn han sjølv og som har gløymd Guds bod. David kjenner på ei sorg i hjartet når han tenkjer på dei som er eldre, men som gløymd å leva etter Guds påbod. Dei som er eldre burde jo vera førebilete for dei yngre og oppmuntra dei unge til å leva etter Guds ord. Dessverre er dei ikkje alltid slik.

Ungdom, ver frimodig og hald fast på Guds ord! Ikkje gløym Guds påbod, men ver eit førebilete for alle menneske i å radikalt og heilhjarta lever etter Guds bod. Då vil du aldri bli til skamme!

Guds ord er reint heilt igjennom

Salme 119,140 Ditt ord er prøvd med eld, tenaren din elskar det.

Eg liker det David seier om Guds ord. Den haldninga han har er viktig for oss å få del i. Om vi har den same innstillinga vil vi bli sparte for mykje vond forvirring. David bruker reinsinga av metall i ein smeltedigel som ein metafor, som fortel oss at Guds ord slik det har vorte overlevert til oss er reint heilt igjennom. Vi kan med andre ord stola heilt og fullt på Guds ord.

Kjærleiken til Guds ord skaper brennande iver

Salme 119,139 Min brennande iver gjer ende på meg, for motstandarane mine har gløymt dine ord.

I dei to førre versa har David fortald om kor sant og herleg Guds ord er. I dette verset fortel han om seg sjølv og den djupe kjærleiken han har til Guds ord. Kjærleiken til Guds ord skaper ein brennande iver i han. Hans nidkjære sinnelag fortærer han. Dei sterke kjenslene brenn i han og vil gjera ende på han. Vi treng også å ha denne sterke overtydinga om at Guds ord er sant, herleg og vedunderleg. Når vi elskar Gud og hans ord, vil vi setja Bibelen høgt i våre ord og tankar.

Guds lovbod er rette og sanne

Salme 119,138 Du gjev dine lovbod i rettferd og i din store truskap.

Alt det Gud seier og gjer spring ut av hans herlege, gode og rettferdige vesen. Alle Guds lovbod har sitt opphav i hans kjærlege og trufaste natur. Dei vitnesbyrd som han har gjeve oss er rettferdige og trufaste heilt igjennom. Guds lovbod er rette og sanne. Dei er rettferdige og vi kan trygt leva etter dei no i tida, og dei er trufaste slik at vi kan stola på dei for framtida.

Vi kan leva med fred i sinnet i urolige krisetider

No har vi kome til den attande bolken i denne salmen. No startar alle vera med den hebraiske bokstaven SADI som er knytt til rettferd. Denne bolken på åtte vers handlar difor naturleg nok om rett og rettferd.

צ

Salme 119,137 Du er rettferdig, Herre, dine lover er rette.

Det er ikkje ofte David bruker namnet HERRE – Jahve eller EG ER, i denne salmen, men her gjer han det. David var gudfryktig og from og ville sjølvsagt ikkje bruka Herrens namn på ein slurven og overflatisk måte. Han hadde ærefrykt for Guds heilage namn, EG ER. Når han bruker namnet i dette verset må det vera viktig for han. Det forstår vi når vi ser kva han seier om Gud: «Rettferdig er du, EG ER, rettvise er dine lover.»

Den gudfryktige sorga er eit teikn på åndeleg vekst og modnad

Salme 119,136 Tårene strøymer frå auga mine på grunn av dei som ikkje held di lov (Strong 8451).

David set i dette verset ord på den sorg og smerte som gudfryktige folk føler når dei ser folk synda og vanæra Gud. Dette kan vera ei djup sorg som får tårene til å strøyma, slik David opplevde det, eller det kan vera ei vond smerte i vår sjel som gjer at alt knyter seg inni oss. Når hjartet er reint, midt og mjukt er det ofte tårer i auga. Vår Herre Jesus Kristus var ein mann av smerte, kjend med liding. Han gråt over Jerusalem som ikkje kjende si gjestingstid, som ikkje forstod kva som tente til hennar fred og som ikkje ville følgja Guds ord. Han gråt av medkjensle med folket for han visste at dommen kom til å råka dei fordi dei avviste Guds frelse. Herren finn inga glede i at menneske går fortapt, det smertar han djupt at folk vel å gå på den vegen som fører til fortaping.

Den største lukka i livet

Salme 119,135 Lat ditt andlet lysa over din tenar, lær meg dine forskrifter!

David er konge, men ser seg sjølv først og fremst som Guds tenar. Det å vera tenar er identiteten hans. Dette kjem fram i så godt som alle bønnene han ber. Det er alltid eit godt utgangspunkt når vi ber. Vi kjem fram for Gud som hans barn og som hans tenarar. Vi veit kven vi er og kor vi høyrer til. Vi er ein del av Guds familie. Vi er borgarar i hans rike, og vi er tenarar for hans plan i vår levetid.

Fri meg frå undertrykking

Salme 119,134 Fri meg frå dei som bruker vald, så vil eg halda dine påbod (6490)!

David veit kva han ber om når han ber Gud om å fria han frå menneske som bruker vald og undertrykking. Slike folk har ofte plaga han. Han visste kva det ville seia å møta vald og undertrykking. Desse vonde menneska hadde fordrive han frå hans eige land og frå Herrens heilagdom. Difor ber han at Herren skal løysa han ut. Vald og undertrykking avlar meir av same slag.

Ein trygg relasjon

Salme 119,133 Gjer mine steg faste slik du har sagt, lat ingen urett få makt over meg!

Når David ber at Gud skal gjera stega hans faste slik han har sagt, ber han om å bli grunnfesta i den inderlege relasjonen han har til Herren. Han ønskjer ikkje å vingla att og fram, eller svinga frå åndelege høgder til djupe avgrunnar. Han ber om nåde til å leva i ein vedvarande og konstant nær relasjon til Gud. Det er dette Gud ønskjer for oss alle: At vi skal kjenna han og alltid kunna gleda oss over Guds frelsande kjærleik. Dette livet er tilgjengeleg for oss alle i trua på Jesus Kristus. Vi må berre ikkje la oss bli styrte av våre menneskelege tankar eller kjensler. Det vi føler på er svært upåliteleg og skiftande. Kjenslene våre vinglar og svingar opp og ned og vi kan ikkje byggja livet vårt på dei.

I mange andre bibelutgåver er bønna til David forma slik: Før meg, lei meg ved ditt ord. Då forstår vi at det er berre når vi er styrt av Guds ord at våre steg er faste og vi går trygt. Når vi let Ordet leia oss oppdagar vi at Guds nærvær og kjærleik er konstant, uansett kva vi føler. Om Ordet fører oss er vi trygge i Guds nåde som alltid er nok for oss. Herren er vår hyrde og han fører oss til kvile. Han fornyar og forfriskar oss i evige sanningar om at vi er rettferdige for han på grunn av berre nåde. Vi treng ikkje gjera noko, eller rettare sagt, vi kan ikkje gjera noko til eller frå. Frelsesverket er fullført av berre nåde, vi skal berre ta imot i tru. Å, for ei velsigning å vera trygg i nåden og å vera grunnfesta i Guds evige kjærleik.

Då ber vi om at inga urett skal få makt over oss. Nåden oppdrar oss til å fornekta verdslege lyster og til å leva edrueleg, rettferdig og gudfryktig. Nåden lærer oss å seia nei til alt som er urett, vondt, syndig og skammeleg etter Guds ord. Og den fantastiske sanninga er at om vi fell i synd og gjer det som er galt, treng vi ikkje la uretten få makta over oss. Vi kan la oss styra av Ordet som forkynner nåde for alle syndarar som vender om og set si lit til Jesus Kristus. Der synda er stor er nåden større. Vi vil ikkje gjera den store urett det er å tvila på Guds frelsande nåde i Jesus Kristus.

Det kristenlivet handlar om

Salme 119,132 Vend deg til meg og ver meg nådig! Det er rett mot dei som elskar namnet ditt.

Sjå på meg! Lat ditt nådefulle blikk møta mitt! Vend hjartet ditt til meg og vis meg nåde, slik du pleier å gjera mot dei som elskar namnet ditt! Desse orda frå David røper at han er van med å leva i det være samfunnet med Gud, sin Far. Den som har smakt og kjend at Gud er god og kan ikkje få nok av det intime fellesskapet med sin frelsar og Herre.

Kysset frå Gud i Ordet

Salme 119,131 Med lengsel opnar eg munnen, for eg stundar etter dine bod.

I dette verset utrykkjer David sin djupe lengt etter eit møte med Gud i Ordet. Det er den same lengselen brura ber fram når ho seier: «Å, om han ville kyssa meg med kyss av sin munn! Kjærleiken din er betre enn vin!» I skaparforteljinga får vi høyra at det var Skaparens kyss som skapte åndeleg liv i mennesket. Det er det heilage kysset av Ordet frå Guds munn som oppkvikkar oss og held oss i live.

Kven opnar Ordet seg for?

Salme 119,130 Dine ord gjev lys når dei opnar seg, dei gjev uvitande skjøn.

I dette verset skildrar David ein av dei viktigaste verknadene til Guds ord. Det skaper lys i hjarte og sinn. Ordet frå Gud gjev oss innsikt og forståing og hjelper oss på vår vandring gjennom dette livet. Slik Gud sa, bli lys og det vart lys, då han skapte himmel og jord då kaos og mørke rådde, slik skaper eit ord frå Gud lys i vårt mørke og driv fortviling og mørke motlause tankar bort frå vårt hjarte. Når vi les Bibelen gjer Anden ordet levande for oss og set mot i oss til å gå på Guds veg. Setninga, når dine ord opnar seg, viser oss at vi er heilt avhengige av Guds nådefulle Ande, som har innånda heile Bibelen, for å sjå lys i hans lys. Utan Anden er Bibelen ei lukka bok. Eg veit ingenting herlegare enn å oppleva at Ordet opnar seg for meg når sit med ein open Bibel i Guds værvær.

Kvifor ta vare på Guds lovbod?

No startar ein ny bolk, den syttande i sitt slag i denne salmen. Alle versa startar no med den hebraiske bokstaven PE, men med ulike ord. Denne bolken er perfekt, poetisk, praktfull, praktisk, prektig og profitabel.

Salme 119,129 Underfulle er dine lovbod (vitnesbyrd) (Strong 5715), difor tek eg vare på dei.

Guds vitnesbyrd er hans lovbod som vitnar om kva som er rett og godt. Dei er underfulle i si enkle majestetiske form og skaper ærefrykt i menneskehjartet, for Gud taler gjennom dei. Dei er underfulle på grunn av dei djupe openberringane dei let oss få del i. Guds vitnesbyrd let oss få innsikt guddommelege løyndommar som hjelper oss å forstå skaparverket og menneskelivet, syndefallet og Guds frelseplan.

Difor rettar eg meg etter Guds bod

Salme 119,128 Difor retter eg meg etter alle dine påbod (6490), eg hatar alle falske vegar (734).

Legg merke til at David nett har sagt at han elskar Guds bod og no seier han at han rettar seg etter alle hans påbod. Når vi elskar Gud er det naturleg at vi gjer det han seier. Kjærleiken til Gud fører til at vi lever etter Guds ord. Det er ein nøye samanheng her. Kjærleik og lydnad er to sider av same mynt.

Difor elskar eg Guds bod

Salme 119,127 Difor elskar eg dine bod meir enn gull, ja, skinande gull.

I denne salmen seier David mange gonger kor høgt han verdset Guds ord og lov. Han elska Guds ord og gjorde alt han kunne for å halda boda frå Gud. Når han i dette verset seier, difor elskar eg dine bod, kan det verka som om det viser tilbake til dei gudlause menneska som forkastar Guds lov for å leva ut sine eigne lyster. Han vil på ingen måte rosa dei for det livet dei lever. Det motsette er heller tilfelle. Når han ser vondskapen i det syndige livet, gjer dette han endå ein grunn til å setja Guds bod høgt. Boda vernar om livet og skaper rettferd og trygge kår for alle menneske. Difor elskar eg dine bod, fordi alternativet, det syndige livet som kan gje ei kortvarig personleg nyting, på sikt fører til urett og utnytting av andre menneske.

Tid for å gripa inn

Salme 119,126 Det er tid for å gripa inn, Herre, for dei har brote di lov (Strong 8451).

David er fortørna og indignert over kor frekke dei gudlause menneska kan vera og gjer audmjukt uttrykk for dette til Herren. Desse vonde menneska har brote Guds lov. Dette kan ikkje samanliknast med det å bryta ein trafikkregel. Det hebraiske ordet som er brukt inneber at dei har gjort lova ugyldig. Dei har sett seg over Gud og frekt annullert det han har sagt. Dei har friteke seg sjølv frå Guds lov og seier at ho ikkje gjeld dei.

Eg er din tenar, hjelp meg å fullføra oppdraget!

Salme 119, 125 Eg er din tenar, gjev meg skjøn så eg kan kjenna dine lovbod!

Det er interessant å leggja merke til korleis David bruker sin relasjon til Gud når han ber. Eg er din tenar, seier han for å grunngje bønna si. Her har vi noko viktig å læra. Når vi ber må vi sjølvsagt vera medvitne om kven vi ber til, vår Far, Den Allmektige og liknande, men det er også viktig å vita kven vi er og kva relasjon vi står i til Gud når vi ber. Vi kan koma som Guds barn fram for den allmektige og kjærlege Far. Vi kan koma som syndarar som tiggar om nåde. Vi kjem fram for Gud med alt som det inneber å vera menneske skapt i Guds bilete.

Vis miskunn!

Salme 119,124 Vis miskunn mot din tenar, lær meg dine forskrifter!

I dette verset ber David ei av dei mest vanlege bønnene vi finn i Bibelen: «Vis miskunn!» I Det nye testamentet finn vi ofte denne bønna, som også blir kalla Jesusbønna: ”Herre, Jesus Kristus, Guds Son, miskunna deg over meg!” Den blinde Bartimeus, den audmjuke tollaren og Peter bad ulike versjonar av Jesusbønna. Bibelen seier ganske mykje om å påkalla Herrens namn. Det er heilt enkelt å ropa på Jesus. Jesus, hjelp! Jesus, ver meg nådig! Jesus, miskunna deg over meg. Jesus, forbarm deg over meg! Det er faktisk nok å seia: Jesus! Det heilage namnet blir då vår bønn. Gjennom kvardagen roper vi Jesus i hjartet i inderleg tru og tillit. Denne hjartebønna hjelper oss å sjå hans andlet og å pusta inn hans fred.

Når det tek tid før hjelpa kjem

Salme 119,123. Auga sloknar, eg ventar på di frelse og på ditt rettferdige ord.

Mange har hatt den same opplevinga som David. Han venta på hjelp frå Gud, men det tok tid før hjelpa kom. Han vende auga sine til Herren i ivrig venting. Han venta på svar på bønne sine. Han venta på utfriing frå fiendane sine. Han såg etter Gud, men vart trøytt i auga for han såg inga hjelp.

Det hender av og til at vi blir så trøytte at vi ikkje greier halda auga vakne. Dei sloknar og vi held på å gje opp. Det er ikkje lett å forstå kvifor Gud ikkje grip inn og hjelper oss når mørkret held på å overmanna oss. Har Gud vorte døv? Har han vendt ryggen til oss? Har han lukka auga slik at han ikkje ser vår naud? Kvifor grip du ikkje inn, Gud?