Huset med utsikt og vidsyn

Kor lenge skal eg ha det så vondt?

Salme 119,84 Kor mange dagar har din tenar att? Når vil du fella dom over dei som jagar meg?

David er jaga av mektige fiendar. Han opplever at det står om livet. Han har kjend seg som eit jaga vilt i lang tid. No veit han ikkje om han kan halda ut mykje lenger. I si fortviling vender han seg til Gud: Kor lenge skal dette vara? Når du vil du fella dom over dei som plagar meg? Når skal du gjera slutt på plagene mine? Prøvingane og plagene har vart så lenge at den lange tida i seg sjølv er grunn nok til at no må det bli slutt. Kor mange dagar har eg att?

Når tida renn ut

Salme 119,83 Eg har vorte som ein skinnsekk i røyk, likevel gløymer eg ikkje dine forskrifter.

David føler at tida renn ut. Det er snart for seint for han. Han held på å svima av, auga sloknar og han føler seg som ein gammal og tørr skinnsekk i røyk. Han har hange så lenge i den vonde røyken av motstand at han kjenner seg uttørka og ubrukande. Ein skinnsekk som heng i røyken vil bli svart av sot, tørr og sprukken. Ein slik skinnsekk kan ikkje brukast til mykje.

Når vil du gripa inn?

Salme 119,82 Auga sloknar, eg ventar på dine ord, eg spør: «Når vil du trøysta meg?»

«Auga sloknar, det er som om eg er døden nær. Eg blir fortærd og går til grunne.» Det er liten tvil om at David er fortvila og har det svært vanskeleg, men han har ikkje gjeve opp. Han venta framleis på Guds ord. Han heldt fast på lovnadene. Håpet var eit fast anker som var festa i Guds ord om frelse.

Når livet er vanskeleg og utfordringane er mange

Den neste bolken på åtte vers startar med den hebraiske bokstaven kaf, som tilsvarer vår k. I desse versa er det mange bønner om frelse og utfriing. David er i ei ekstrem vanskeleg stode. Fiendane hans har ført han til det lågaste punktet med angst og depresjon. I denne bolken er David i den mørkaste og svartaste natta. Han opplever det som er kalla sjela si svarte natt. Men i mørke natta skin stjernene klårast og når alt er beksvart har David håp om ein ny morgon.

Salme 119,81 Eg tærest bort av lengsel etter di frelse, eg ventar på ditt ord.

Eg tærest bort, seier David, i stor smerte og fortviling. Stoda er svært vanskeleg. Han ser berre ei løysing. Det er at Gud grip inn og frelsar han. Lengselen etter Guds frelse fortærer han. Denne sterke lengten tærer på kreftene. Han er desperat etter Gud. Ventetida er lang og vanskeleg. Freistingane er mange, men jamvel om han alt er tungt greier han å halda rett fokus.

Eit åndeleg sunt og godt hjarte

Salme 119,80 Lat meg følgja dine forskrifter med heilt hjarte så eg ikkje blir til skamme.

David avsluttar denne bolken, der alle versa startar med den hebraiske bokstaven jod, med ei inderleg bønn om nåde til å vera heilhjarta. Han har opplevd motgang og krenkingar. Han har sett at til og med gudfryktige folk kan låna øyret sitt til falske rykte. Han veit at menneske er svake og skrøpelege av naturen. Han kjenner seg sjølv altfor godt til å vera hovmodig og tru at han kan greia seg i eiga kraft.

Kven vil vi ha som venner?

Salme 119,79 Lat dei som fryktar deg, koma tilbake, lat dei som kjenner dine lovbod, koma til meg.

Det er ei djup smerte i denne bønna. Det kan verka som om løgnene og dei falske rykta, har fått nokre av dei gudfryktige vennene hans til å trekkja seg tilbake frå han. Dette er noko av det verste som kan skje når vi blir utsette for krenkingar og løgner. Eg opplevde dette for mange år tilbake, så eg kjenner meg att i denne bønna. Eit grunnlaust rykte om noko eg skulle ha sagt fekk store konsekvensar. Eg følte at heile verda ramla saman for meg. Eg mista stillinga mi og vart degradert på arbeidsplassen. Mange av vennene mine heldt seg borte. Dei visste ikkje kva dei skulle tru. Det var djupt sårande å oppleva at venner trudde meir på lause rykte enn på meg.

Den beste måten å møta krenkingar på

Salme 119,78 Lat dei frekke bli til skamme, dei som krenkjer meg med løgn. Eg grundar på dine påbod (6490).

David stod i en konstant kamp mot hovmodige og frekke folk. Dei krenkte han med løgn og falske rykte. Dette var gudlause syndarar som motarbeidde han fordi han var gudfryktig. Dei tilla han ureine motiv han ikkje hadde. Dei mistolka alt han gjorde. Dei vrei og vrengde på alt han sa. Påstandane deira var grunnlause, men det var ei stor påkjenning for den gudfryktige mannen å bli utsett for desse åtaka veke etter veke.

Elsk meg ømt, så eg kan koma vidare!

Salme 119,77 Lat din kjærleik koma til meg, så eg kan leva, for eg frydar meg over di lov (Strong 8451).

Det er ei nydeleg bønn David ber i dette verset. Faktisk ber han mange inderlege bønner i denne salmen. Desse bønnene gjer oss innsikt i hans gudfryktige sinnelag og karakter. I seg sjølv har bønnene hans mykje å læra oss.

Lat din kjærleik koma til meg, så eg kan leva! For ei bønn. Hans høgste ønske er å leva i Guds kjærleik. Han ber ikkje om mental kunnskap om at han er elska av Gud. Nei, det er ikkje godt nok for han å vita med tankane sine at Gud elskar han. Lat kjærleiken koma til meg, slik at eg blir levande. Lat meg få kjenna at kjærleiken fornyar meg. Lat meg få oppleva at din kjærleik overveldar meg og omfamnar meg. Eg kan berre leva når eg kjenner at eg er elska av deg.

Ver varmhjarta mot meg!

Salme 119,76 Lat di miskunn vera mi trøyst slik du har sagt til din tenar!

David har vedkjent at Gud er rettferdig i alt han gjer. Han har sagt at Gud er trufast når han audmjuker oss og let oss møta mange plagar. No er det tid til audmjuk og inderleg bønn: Lat di miskunn vera mi trøyst! Legg merke til at han ber om miskunn. Han ber om nåde. Han ber om at Gud må vera varmhjarta mot han. Han har ikkje fortent det. Difor påkallar han Guds godhjarta kjærleik og trufaste nåde.

Guds dommar er alltid rette

Salme 119,75 Herre, eg veit at lovene dine er rette, at du var trufast då du audmjuka meg.

David er framleis plaga og audmjuka. Livet er ikkje lett. Han møtte mykje motgang. Mange menneske motarbeidde han og prøvde å gjera livet surt for han. Han er prøva og plaga når han likevel seier: «Herre, eg veit at dine dommar er rette og rettferdige.» Han har tillit til Gud, jamvel når ting går på tverke og han haustar vonde frukter av sine eigne feilsteg.

Gode folk gler seg når det går godt for andre gode folk

Salme 119,74 Dei som fryktar deg, skal sjå meg og bli glade, for eg ventar på ditt ord.

Dette verset osar av tru og tillit til Gud. David er trygg i trua si. Han har sett sitt håp til Guds frelse: Eg ventar på ditt ord, seier han, Eg har sett mitt håp til ditt ord. Han veit at den som set si lit til Herren ikkje vil bli til skamme, for Gud er ein trufast Gud som held det han lover og gjer det han seier. Heile sitt liv har han stolt på Herren, og han har ikkje skuffa han. Gud er ein trufast Gud.

I kjærleik forma Guds kunstnarhand oss til det mennesket vi er

Salme 119,73 Dine hender har skapt meg og halde meg oppe. Gjev meg skjøn så eg lærer dine bod!

Dette verset innleiar den tiande bolken i Salme 119. Alle versa frå 73 til 80 startar med den hebraiske bokstaven jod. I det første verset i denne bolken startar David med å peika på noko svært viktig: Du har skapt meg og halde meg opp.

Dette er noko vi stadig treng å minna oss sjølv på. Vi er skapte av Gud. Ei guddommeleg skaparhand forma oss på forunderleg vis i morsliv. Vi er skapte eineståande. Tenk på kroppen med sine mange lemer og funksjonar. Tenk på det indre mennesket. Vi har alle vår eigen personlegdom. Vi har alle fått tildelt evner og gåver, men i ulikt mål. Når vi tenkjer på at vi er skapte i Guds bilete, skapte for fellesskap med Gud og menneske, har vi mange grunnar til å æra og takka Gud. I kjærleik forma Guds kunstnarhand oss til det mennesket vi er. Vi er spesielle. Vi er elska av Gud. Han ville ha oss og difor er vi til.

Dei orda du taler til meg er meir verdt enn all jordisk rikdom

Salme 119,72 Lova frå din munn er betre for meg enn mengder av gull og sølv.

Lova frå din munn er eit nydeleg uttrykk for Guds ord. Det kjem med forfriskande kraft frå Guds munn og styrkjer oss i vårt indre menneske. Ting som er skrive ned kan vera turt som støv, men orda frå munnen til den vi elskar er som forfriskande dogg for vår sjel. Bokstavar på eit papir kan formidla ord og tankar, men røysta frå vår kjære Far fyller orda med liv og kraft. Lova frå Guds munn er vår dyraste skatt, det beste vi har.

Vi kan læra mykje gjennom liding

Salme 119,71 Det var godt for meg å bli audmjuka så eg kunne læra dine forskrifter.

Tidlegare, i vers 67, fortel David at Gud audmjuka han. I dette verset kan det verka som om han har vorte audmjuka av menneske. I dei føregåande skriv han om dei frekke og hovmodige menneska som sverta han med løgn og audmjuka han. Dei plaga han med løgnene sine. Det var ei vanskeleg tid for David som vart audmjuka av den store motstanden han møtte.

Dei frekke er sløve og hjartelause

Salme 119,70 Deira hjarte er sløvt av feitt, men eg frydar meg over di lov (Strong 8451).

Eg liker David sine poetiske skildringar av dei gudlause og frekke motstandarane sine. Her seier han at deira hjarte er sløvt av feitt. Dei forstår ingenting! Dei manglar fullstendig innsikt i Guds lov. Dei manglar forståing. Dei veit ikkje kva dei snakkar om når dei frekt og overmodig dekkjer oss med løgnene sine. Dei er ufornuftige, jamvel om dei kan ha høg utdanning. Dei er som dårar, tullingar og dummingar når dei motarbeider Guds lover. Deira hjarte er sløvt av feitt!

Stolte skrytepavar spreiar vondsinna løgner om meg

Salme 119,69 Dei frekke svertar meg med løgn, eg tek vare på dine påbod (6490) av heile mitt hjarte.

David stod i den same kampen som vi opplever i dag. Folk som held fast på Guds ord og frimodig forkynner Guds ordningar, for ekteskap og samliv til dømes, møter stor motstand. I vår Bibel kallar David desse folka for frekke, og kan også omsetjast stolte, arrogante, ugudelege, ovmodige. Det er folk som ikkje har respekt for Gud og hans ord. Dei trur dei veit betre enn Gud. Dei er hovmodige og frekke.

Alt du gjer er vakkert, det flyt frå ditt gode hjarte

Salme 119,68 Du er god, og det du gjer, er godt. Lær meg dine forskrifter!

Her startar David verset med å seia noko om Guds natur og hans gjerningar. «Du er god, og det du gjer er godt!» Det gode Gud gjer spring ut frå hans gode natur. Dette har David opplevd. Han har gjennom eit langt liv oppdaga at Gud er god og at alt han gjer spring ut frå hans gode vesen. Hos Gud er det fullkome samsvar mellom det han er og det han gjer.

Vi kan også seia med stort frimod at Gud er god og at alt han gjer er godt. Dette er ei djup bibelsk sanning til alle tider. Likevel er det ikkje alltid at vi verkeleg forstår kva dette inneber. For somme vil det innebera at Gud er snill og for andre vil det seia at berre det dei opplever som godt for dei, kjem frå Gud. Begge desse meiningane innskrenkar Gud og gjer han mindre enn han er.

Før eg vart audmjuka, var eg på villspor

Salme 119,67 Før eg vart audmjuka, var eg på villspor, no held eg det du har sagt.

Det rører meg å lesa dette verset. David er jordnær og personleg. Han opnar opp livet sitt på ein ærleg måte. Slik er han eit stort førebilete for oss. Han er ikkje redd for å innrømma at han har gjort feil. Han seier ope at Gud tukta han og audmjuka han, fordi han var på villspor.

I Salme 19,13 seier David noko som har vore ein vekkjar for meg: «Kven kjenner sine eigne feilsteg? Frikjenn meg for dei eg ikkje veit om!» Det er ikkje alltid vi forstår at vi gjer feil. Vi kan vera på villspor utan å vera klar over det. Å vera på villspor er å slutta eller å gløyma å leva etter Guds ord. Då er det godt å vita at Gud ikkje slår hand av oss, men grip inn for å berga oss.

Lær meg å verdsetja og forstå boda dine!

Salme 119,66 Gjev meg kunnskap og godt vit, eg stolar på dine bod!

Eg liker denne bønna David ber i dette verset. Det er ei viktig bønn å be kvar einaste dag. Han ber om kunnskap og vit til å leva ut Guds ord i kvardagen. Dette er noko som ligg han på hjartet og det burde vera like viktig for oss. «Lær meg å verdsetja og forstå boda dine!» «Gje meg forstand til å ta gode avgjerd i samsvar med ditt ord!» Herre, hjelp oss å velja det rette, det som er godt og sant, etter dine lover! Vi treng kunnskap og godt vit frå Guds bod for å kunna ta kloke val i kvardagen og leva på ein vis måte.

Min rikaste skatt – det beste eg har

Tet

ט

Salme 119,65 Herre, du gjer vel mot din tenar slik som du har sagt.

Dei neste åtte versa startar alle med den hebraiske bokstaven tet som svarer til vår t. David slår an ein ny tone med denne bokstaven. Han innser at alt det vanskeleg han møter i livet, alle lidingane han må gå gjennom, har ein verdi for han, for det får han til å verdsetja og lyda Guds ord. Det siste verset startar med ordet tob som tyder god. Det er som om David vil seia at Guds ord er vår rikaste skatt, eller det beste vi har.

David tek til med å prisa Herren for at han har gjort og gjer vel mot han. Nokre omsetjingar har fortid og andre har notid. Eg trur det er rett å ta med begge desse perspektiva. Når vi ser tilbake kan vi sjå at Gud har vore god og gjort vel mot oss. Vi kan gleda oss over Guds truskap mot det han har lova. Gud har halde lovnadene sine. I sin trufaste kjærleik har han velsigna oss gong etter gong. Vi som har levd eit langt liv seier dette med glede og takk i hjartet.

Vi legg oss i Herrens hender i kveld

Herre, kvar dag og stund legg vi oss i dine hender,

du lyftar oss og leiar oss.

Lat freden frå dei rullande bølgjene 

gjera oss trygge og faste i trua.

Lat freden frå lufta som strøymer

gjera oss friske og frie.

Lat freden frå dei skinande stjernene

gjera oss trygge og faste i håpet.

Lat freden frå Far, Son og Heilag Ande

bera oss gjennom dagen, til di ære. Amen.

(etter anonym keltisk forfattar)

Heile jorda er full av Guds trufaste kjærleik

Salme 119,64 Herre, jorda er full av di miskunn. Lær meg dine forskrifter!

Dette avsnittet på åtte vers som startar med den hebraiske bokstaven het slutta med ei flott lovprising til Herren. Herre, jorda er full av di miskunn! Din trufaste kjærleik fyller heile jorda og omfattar alle folk og nasjonar. Ja, heile skaparverket er dekkja av Guds kjærleik. Gud er god og miskunnsam og elskar alle menneske på jord. Heile jorda er full av Guds uforanderlege kjærleik.

Himmelen er full av Guds herlegdom, men jorda er full av hans miskunn og trufaste kjærleik. Gud er god mot alle. Han let sola skina og varma både vonde og gode. Han let regnet falla både på rettferdige og urettferdige. Det er det same kor vi snur oss. Opnar vi auga vil vi sjå Guds godleik på mange måtar. Vi har så mykje å takka for. Vi lever i eit vakkert skaparverk. Vi møter Guds trufaste kjærleik kvar einaste dag han held oss i live.

Eg elskar dei som elskar Herren.

Salme 119,63 Eg er venn med alle som fryktar deg, med dei som held dine påbod (6490).

David set ofte ord på kor høgt han elskar Gud. Her seier han at han også elskar Guds folk. Han elskar dei ikkje fordi dei er gode venner som støttar og hjelper han. Det er inga sjølvinteresse i den kjærleiken han har for Guds folk. Han vil vera dei venn på grunn av at dei fryktar Gud og held hans påbod.

Det har aldri vore lurt å vera venn med kven som helst. Paulus seier: «Dårleg selskap øydelegg gode vanar» (1 Kor 15,33). Her snakkar han om folk som var med i den kristne forsamlinga, men som likevel ikkje kjende Gud. I våre dagar er det mange som seier dei er kristne, men livet deira viser at dei ikkje kjenner Gud. Dei elskar lystene sine meir enn dei elskar Gud. Dei kan vera gudfryktige utanpå, men fornektar krafta i gudsfrykta (2 Tim 3,3-5). Slike folk må vi venda oss bort frå, elles vil dei smitta oss med si synd og få oss til å gå på kompromiss med Guds ord.