Huset med utsikt og vidsyn

Ein Guds mann det går store ord om

I forteljinga om koss Saul vart gjort til konge finn vi hendinga med leitinga etter det bortkomne eselet. Då Saul og tenesteguten hans var i nærleiken av Rama, der Samuel budde, og Saul ville gje opp leitinga og fara heim att, sa den unge hjelparen hans: ”I denne byen er det ein Guds mann som det går store ord om. Alt han seier slår til. Lat oss no gå dit! Kan henda han kan seia kvar vi skal ta vegen?” (1 Samuel 9,7)

Eg liker denne enkle trua og innstillinga denne unge mannen har til den eldre profeten og dommaren i Israel. Det han seier kan gje oss viktig innsikt i Samuel si teneste og stilling i folket. Her er nokre av dei tinga eg les ut av dette verset:

Summer holidays are over

Our holidays are definitely over even if the summer is still here. The sun is shining, it is nice and warm, the temperature has been about 20-23 degrees the last few days. We can enjoy our meals on the veranda when we are home.

How many wonderful memories and exiting experiences we have been through. This summer has include all the words we connect with summer, sunny days, swimming, bathing in sea, white beaches, barbeques, walking and climbing in mountain area, visiting historic places and small nice towns and some bigger, having fellowship and fun with my husband and had also happy times with family and friends.

But let me shortly try to go through our weeks of vacation and happenings. We, Erling and me, spent more than two weeks in

Spain

in June and had an excellent, enjoyable time. We were relaxing and reading, I read 4-5 books myself, I was swimming in the pool every day and we went also several times to bathe in the sea. We visited a few new places but we relaxed a lot just being home, often on the flat ceiling on the house, just pleasant temperature. We choose sunbathing or shadow as we wanted. We prayed together as usual, but now we could use more time.

Arriving home we have had a lot of visits from our grandchildren, some have been alone and some with parents. Hanna and her family came with the ferry to

Bergen

and spent two weeks in

Norway

. We went together with them on a round trip, over the mountains to

Oslo

and along the coast to

Stavanger

to visit my mother and relatives there. We had a very good trip. It has been so exiting to be able to spend so much time with our wonderful grandchildren and families. To see the children’s excitement, their happy faces and big smiles, often just over some small things, it is a blessing, the children enriches us so much. I love my grandchildren so dearly, each of them are so special. This summer we celebrated Birthdays for some of them and that was great. During the summer we also took part in the wedding of young Eva and Håkon, a lovely couple.

But we were also attending the Bibleweek in Stokke and that was an excellent time, both with the inspiring and challenging we got from the Word that was given, and the joy and strengthening of fellowshipping with friends. The weather was also beautiful all week.

So I am grateful to God for all the blessings I have experienced this summer and look forward to autumn with great expectation.

Profeten argumenterer ikkje med folk, men går til Gud

Men folket sine representantar, dei eldste frå alle kantar av landet, ville ikkje høyra på profeten Samuel. Vi vil ha ein konge over oss, sa dei, vi vil ha det som alle dei andre folka. Kongen vår skal styra oss; og han skal gå framfor oss og føra oss når vi er i krig.

Profeten argumenterte ikkje med dei. Han tok orda deira og bar dei fram for Herren. Han gjentok det dei sa i Guds øyra, som nokre omsetjingar seier. På ny viser Samuel seg som ein sann profet. Han gjev seg ikkje til å diskutera eller koma med sine eigne meiningar. Han går til Gud med alt det dei eldste har sagt. Hans eigne kjensler og meiningar tel ikkje, styrer han ikkje, for han ønskjer berre at Gud skal få sin veg, at Guds vilje skal råda. Han har ingen personlege ambisjonar eller nokon skjult agenda. Som ein sann profet er han Guds talsmann. Det er berre det Gud seier som tel! Profeten er styrt av ordet frå Guds munn.

På ny sa Herren at han skulle gje dei det dei bad om, og han gjorde så. Han tviheldt ikkje på si stilling som dommar eller leiar av folket. På Guds ord la han villig ned leiarstillinga si for å setja inn ein konge etter folket sitt ønskje.

Profeten åtvarar folket om følgjene av valet deira, å ha ein konge

Før Gud let dei få det dei vil ha, må profeten åtvara dei om følgjene av det valet dei har teke (1.Sam.8,11-18). Er det verkeleg slik at dei vil gje opp republikken for å få ein eineveldig konge som godt kan visa seg å vera ein tyrann? Ville dei verkeleg gje opp det fredelege, glade og rolege livet dei hadde som Guds folk, berre for å få ein konge som ville tvinga sønene deira til å verta soldatar og føra krig? Ville dei verkeleg gje opp draumen om å leva i Guds vern og velsigning, for å få ein konge som ville leggja tunge bører på dei? Krig i ein skala dei aldri før hadde visst om, ville verta deira del, om dei valde å etterlikna styresettet til dei verdslege nasjonane. Guds draum for Israelsfolket var at dei skulle vera eit folk av kongar og prestar, styrte direkte av Kongen som har sin kongstol i himmelen. Ved å vraka å vera styrt av Gud, ville dei verta trælar, slavar, av eit anna menneske. Ved å velja ein konge, gav dei opp all politisk og sosial fridom. Ei styreform som inneber éin sterk leiar med stor makt har aldri vore Guds modell.

Kva gjer profeten når folket vrakar Guds styre?

Naturleg nok likte ikkje Samuel det dei eldste sa. Det kunne kjennast som om dei forkasta han og leiinga hans saman med avvisinga av sønene hans. Men profeten let ikkje dei såra kjenslene sine styra seg i det svaret han gav dei. Som ein sann profet og sjåar gjekk han med ein gong til Gud med saka i bønn. Han forstod at her var det noko meir enn han sjølv det galdt. Folket forkasta Guds direkte styre over seg då dei bad om ein konge.

Frå profetisk leiing til verdsleg styresmakt

Då profeten Samuel vart gamal sette han sønene sine til dommarar over Israel (1.Sam.8,1). Det minner svært mykje om Fidel Castro som har fått inn i den cubanske grunnlova at broren hans skal overta styret når han døyr. Dette kallar vi nepotisme og det er ikkje noko positivt jamvel om det er ganske vanleg. I Samuel sitt tilfelle, så fekk han ikkje leva lenge i den synda. Sønene hadde ikkje dei same karakterkvalitetane som faren hadde. Folket klaga og ville heller ha ein konge til å styra dei, slik som nasjonane rundt dei hadde. Måten profeten og dommaren Samuel tok dette på, seier svært mykje om den integritet og karakterstyrke han hadde i si usjølviske teneste for folket på vegne av Gud. Han oppførte seg heilt annleis enn øvstepresten Eli gjorde då folket klaga på sønene hans. Samuel nølte ikkje med å setja inn Saul og med det ta sønene sine ut or den dommarfunksjonen dei arva etter faren sin.

Alle dei eldste i Israel samla seg for å bera fram sine ønskje for Samuel. Dei kjende Samuel som ein Guds mann. Dei var trygge på at han ville gjera det som var rett utan omsyn til personleg vinning for hans eigne søner. Dei hadde tydelegvis den tillit til han at han ville gje dei vise råd frå Guds visdom og ikkje følgja private interesser eller gje etter for personlege kjensler. Resultatet rettferdiggjorde tilliten deira, for Samuel viste seg å vera tilliten verdig.

Heimen er eit trygt utgangspunkt for den profetiske tenesta

Samuel fór alltid heim att til Rama; for der budde han, og der bygde han eit altar for Herren. Jamvel om han hadde ei nasjonal teneste og reiste mykje, vende han alltid tilbake til heimen sin i Rama, for der hadde han bygd eit altar for Herren. Han gjekk i fotspora til Abraham, den første som er omtala som profet i Bibelen, han bygde òg altar der han budde. Heimen i Rama hans har utgangspunktet for tenesta hans. Det var bønnelivet og tilbedinga i kvardagen i heimen som låg i botn for alt profeten kunne vera for nasjonen gjennom reisene sine. Vi kan aldri forstå profetane si teneste og påverknad utan å sjå det i samanheng med det skjulte livet deira med Gud i heimen.

Ein omreisande profet

Kvart år drog profeten Samuel ikring til Betel, Gilgal og Mispa, og på alle desse stadene skifte han rett mellom israelittane. På denne måten fekk folket oppleva eit profetisk nærvær. Sjåaren og gudsmannen drog seg ikkje unna folket. Han levde midt mellom dei. Kvart einaste år la han ut på reisene sine for å gje folket Guds ord og minna dei på pakta med Gud. Han var vis nok til å forstå at ei sentralisert gudsdyrking med ein profet på berre ein stad ikkje kunne halda folket nære Gud. Dei måtte sjå og høyra profeten i sitt eige nærmiljø! Ordet frå Gud måtte verta kjøt og blod – kontekstualiserast – der dei budde. Dei måtte høyra ordet frå Guds munn inn i deira eige stoda, og ikkje berre få generell og prinsipiell undervising langt bortanfrå! Han sette i gang med profetskular kor han lærte og øvde opp profetlæresveinar som hjelpte han med å gjennomsyra folket med Guds ord.

Heilaggjord autoritet

Profeten Samuel er eit ypparleg døme på heilaggjord autoritet. Han var ein sann Guds tenar.  Det finst to slags autoritet. Den første er den som må haldast oppe med makt og den andre er den kjem av karakter og usjølvisk teneste. Samuel var av denne andre typen. Den første er vanskeleg å få og kanskje endå vanskelegare å halda på. Han er tyrannane sin eigedom. Den andre kjem av seg sjølv til dei fattige i ånda, dei audmjuke og reine av hjarta. Samuel hadde autoritet i kraft av det reine og heilage livet han levde. Han kunne leia folket på grunn av den han var. Han var den han var på grunn av tidleg fostring og framhaldande vokster i karakter. Ingenting har større påverknad enn eit reint liv!

Så lenge han levde

Profeten Samuel levde heilhjarta for Herren og tente Guds plan i si levetid. Han fekk eit flott ettermæle. Det er om å gjera at vi alle lever for å sjå Guds plan fullført for den tida vi lever i.

Å stå på eigne føter

Det er underleg med dikt. Dei lever sitt eige liv. Då dei vart skrivne vart dei ofte fødde ut av misforståing og vanskelege stoder. Så vert dei levande på ny i nye situasjonar og får ein ny dimensjon over seg. Dette diktet som følgjer skreiv eg for mange år siden. Eg har også skrive det på ny på engelsk og gjort det tilgjengeleg for fleire på sidene "I am somebody".

Å vera menneske

er å stå på eigne føter

rak i ryggen

med lyfta hovud

og ta imot

hån og spott

som heiders helsing

To be somebody is to stand tall
In the midst of opposition
Standing upright on your own feet
With your head lifted high
Receiving scorn and mockery
As token of distinction
Taking despising remarks
From the political correct people
As medals of highest honour

Ein profetisk minnestein

Profeten Samuel reiste då ein profetisk minnestein som han kalla Eben-Eser og sa: ”Til no har Herren hjelpt oss!”  Han gjer det same som profeten Moses hadde gjort tidlegare på eit ord frå Gud då Israelsfolket hadde gått over Jordan og kome inn i det lova landet ved Gilgal. Dette fortel meg at det å reisa minnesteinar for Guds folk er ein del av den profetiske tenesta. Desse minnesteinane hjelper folk å leva i trua på Herren som har hjelpt dei i vanskelege tider og vil hjelpa dei i nye vanskar dei måtte møta.

Minnesteinen Eben-Eser var eit profetisk teikn, ikkje berre eit minne om ein stor siger på slagmarka til eit tidlegare nederlag, men eit teikn på ein ny start for Guds folk. Det var eit teikn på eit nytt verk av Anden mellom dei. Det var eit teikn på ein ny einskap og nytt samhald mellom folket. Det var ein profetisk minnestein som skulle minna folket om at Gud hjelper dei som søkjer han. I dette tilfelle var det òg eit teikn på ei åndeleg oppvaking og fornying som varte så lenge profeten levde.

”Såleis vart filisterane kua, og dei kom ikkje oftare innanfor Israels grenser. Herrens hand låg tungt på filisterane så lenge Samuel levde” (1.Sam.7,13).

Filisterane fekk aldri meir herredømme over Israel. Sant nok var det ein lang og hard kamp, både med kongane Saul og David, inntil dei vart knuste. Herrens hand låg tungt på filisterane så lenge profeten levde. Den profetiske minnesteinen stod som eit vitnemål om Guds hjelp og nærvær hjå eit folk som gjev akt på det profetiske ordet.

Profeten møter motgang og motstand med bønn

Reaksjonen frå filisterane kom med ein gong dei høyrde om samlinga i Mispa der avgudane vart øydelagde og folket vende tilbake til Israels Gud. Vekking skaper alltid motstand. Verden liker ikkje at Guds folk tek radikale oppgjer med synd og falsk religiøsitet. Når Guds folk gjer seg fri det verdslege og religiøse åket som fienden har lagd på dei fylker verden alle sine hærar for å knusa dei og leggja dei under seg på ny.

Då folket høyrde om filisterane som samla seg til strid, sa sei til profeten: "Hald ikkje opp med å ropa til Herren vår Gud for oss, så han bergar oss frå filistarveldet" (1.Sam.7,8). Då ropa Samuel til Herren for Israel, og Herren svarte han. Gud sende eit sterkt torever over filisterane og forvirra dei, slik at Israel vann på dei. Profetisk forbønn i samsvar med Guds vilje også i vår tid føra til stor framgang for Guds folk.

Nye profetiske handlingar

Samlinga i Mispa (1.Sam.7,4-6) innebar ein ny start for Israelsfolket. Profeten Samuel ville oppnå to ting med denne samlinga. Først ville han gjenreisa folket til rett forhold til fedrane sin Gud. Han ville gjera det klart for alle at den nasjonale vekkinga hadde ført til heilhjarta omvending. Så ville han gå i forbønn for folket og be Den Allmektige om å gripa inn og gjenreisa folket til fullt rådvelde over det lova landet. Både det å fortelja folket om deira sanne stilling og det å gå i forbønn for dei er, er grunnleggjande i ei profetisk teneste.

Profeten kalla folk saman

Profeten tolka den stoda folket var i. Då forstod Samuel at tida var inne til å kalla saman heile Israelsfolket for å gje dei ei profetisk utfordring. Han kjende i si ånd at tida var inne for utfriing og gjenreising. Han visste at no var tida komen då Gud ville gripa inn, for no hadde folket den rette innstilling og vilje til sann omvending. Heile folket lengta etter Gud og hans nærvær. Då stod profeten fram med ein bodskap til heile nasjonen.

Og Samuel sa til heile Israels-folket: "Vender de om til Herren av eit heilt hjarta, så få bort dei framande gudane og Astarte-bileta! Vend hjarta dykkar til Herren og ten han! Så skal han fria dykk frå filistarveldet." (1.Sam.7,3)